flag vizantioflag hellas

Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.   twitter   facebook  

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΩΝ ΣΑΡΑΚΑΤΣΑΝΩΝ ΣΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ 1821

farmaki euaggelia

Φαρμάκη Ευαγγελία, Φιλόλογος

Μέλος Δ. Σ. Συλλόγου Σαρακατσάνων Κορδελιού - Ευόσμου

 

Γνωρίζοντας τους Σαρακατσάνους αναφύονται στοιχεία πολιτισμού που αντιπροσωπεύουν μεγάλη μερίδα του ελληνισμού και της εθνικής ταυτότητας της Ελλάδας. Η αναφορά γίνεται σε μία ελληνική, νομαδική φυλή που τα ήθη και η παράδοση της διασώζονται μέχρι σήμερα. Θα ήταν παράλειψη να μη τονιστεί ότι μικρός αριθμός Σαρακατσάνων σήμερα ζει στη Βουλγαρία και την ΠΓΔΜ.
Ο λόγος, λοιπόν, ευρίσκει στους Σαρακατσάνους για τους οποίους επικρατούν ποικίλες θεωρίες που αφορούν τη προέλευση του ονόματός τους. Η επικρατέστερη θεωρία εξ αυτών κοινοποιεί την άποψη ότι οι Σαρακατσάνοι επιλέγουν μαύρη ενδυμασία ενώ παράλληλα σφάζουν λευκά πρόβατα ως ένδειξη πένθους, μετά την Άλωση της Κωνσταντινούπολης. «Μαυροντυμένος φυγάς», με άλλα λόγια ανυπότακτος και περήφανος, ο Σαρακατσάνος δεν δέχεται τη σκλαβιά, δεν δέχεται να υποπέσει, να παραδοθεί στους κατακτητές.
Οι Τούρκοι ξεχώρισαν τους Σαρακατσάνους. Παρατήρησαν τόσο τον αγέρωχο χαρακτήρα τους, όσο και την υπερηφάνεια που τους χαρακτηρίζει. Είναι γεγονός ότι κατέφυγαν ως «κλέφτες» στα βουνά αρνούμενοι να δεχτούν τον τούρκικο ζυγό. Επέδειξαν αξιομνημόνευτο ζήλο και δύναμη και χωρίς δισταγμό προσέφεραν τη ζωή τους για τη διάσωση της πατρίδας και της τιμής τους. Το όνομα των Σαρακατσάνων ταυτίστηκε με τη παλικαριά, το θάρρος και την ενεργή συμμετοχή τους στον Αγώνα για την ελευθερία.
Ερευνητές και επιστήμονες υποστηρίζουν ότι οι Σαρακατσάνοι είναι παλιό ελληνικό, ποιμενικό φύλο. Άλλες θεωρίες που απασχόλησαν τη φιλόγνωση κοινότητα, βασίζουν την καταγωγή αυτών από «δωρικά φύλα», υπογραμμίζοντας ότι παρατηρούνται γεωμετρικά σχήματα δωρικού ρυθμού σε παραδοσιακές σαρακατσάνικες ενδυμασίες.
Ο νομαδικός βίος είναι συνυφασμένος με τον τρόπο ζωής της σαρακατσάνικης φυλής. Την άνοιξη, συγκεκριμένα την ημέρα του Αγίου Γεωργίου, η μετακίνηση αφορά καραβάνια κινούμενα προς τα βουνά όπου επικρατεί η απαιτούμενη υγρασία. Καθώς ο καιρός αλλάζει και έρχεται το φθινόπωρο ακολουθούν το δρόμο που βγάζει στα «χειμαδιά», τις λεγόμενες πεδιάδες. Η αναχώρηση ξεκινά την ημέρα της εορτής του Αγίου Δημητρίου.
Πολύτιμη κληρονομιά της μακραίωνης αυτής φυλής, αποτελούν τα όμορφα υφαντά και τα αξιοθαύμαστα ξυλόγλυπτα. Οι γυναίκες το μεγαλύτερο χρόνο της ημέρας, δημιουργούσαν, με τη βοήθεια του αργαλειού, ανδρικές και γυναικείες φορεσιές. Υπέροχα χρώματα και σχέδια κοσμούσαν τις σοβαρές και σκούρες φορεσιές των Σαρακατσάνων. Χαρακτηριστικό σύμβολο της φυλής αποτελεί ο κόκκινος φλάμπουρας του γάμου με κεντημένα θέματα σε αυστηρή συμμετρία γύρω από τις τέσσερις γωνίες του σταυρού.
Οι Σαρακατσάνοι ήταν καθαροί νομάδες και δεν είχαν πουθενά χωριό. Εγκατέλειψαν το νομαδισμό ωστόσο στα τέλη του προηγούμενου αιώνα. Αξίζει να σημειωθεί ότι δεν είναι λίγες οι φορές που συγγενείς ένωναν τα κοπάδια τους για να έχουν καλύτερη παραγωγική απόδοση και να διαθέτουν τα κτηνοτροφικά τους προϊόντα. Πρόκειται για ένα είδος ποιμενικής συνεργασίας, το «Τσελιγκάτο». Είναι προφανές το γεγονός ότι ο τρόπος ζωής τους ανάγκαζε να έχουν άρρηκτη, στενή σχέση με τα ζώα και να γνωρίζουν τα μυστήρια που κοσμούν τη φύση. Τον καιρό εκείνο επικρατούσε αυστηρή πειθαρχία και τηρούνταν άγραφοι και απαρασάλευτοι νόμοι στα «κονάκια» των Σαρακατσάνων. Αναμφίβολα χαρακτηριστικό στοιχείο αυτών, αποτελεί ο σεβασμός προς τους γονείς και η καλύτερη δυνατή ανατροφή των νέων παιδιών.
Ο τρόπος ζωής τους, οι αντιξοότητες που είχαν να αντιμετωπίσουν και γενικότερα η δύσκολη επιβίωση τους στα βουνά, κατέστησε τους ίδιους πολύτιμους αρωγούς στον Αγώνα για την ελευθερία της πατρίδος. Κάθε οικογένεια είχε έναν «κλέφτη» στο καιρό της Επανάστασης. Ονομαστός αγωνιστής της επαναστατικής περιόδου ήταν ο Κατσαντώνης που τιμάται ξεχωριστά από τους Σαρακατσάνους. Καμάρια και ήρωες των Σαρακατσάνων, ήταν επίσης ο Καραϊσκάκης, οι αρματολοί του Καρπενησίου, ο Δίπλας, ο Φαρμάκης, ο Χασιώτης και ο Λεπενιώτης, που ήταν αδέρφια του Κατσαντώνη, ο Γ. Τσόγκας, ο Λιάκος και ο Αραπογιάννης.
Ένας Έλληνας, κάθε Έλληνας, που έχει το απαιτούμενο θάρρος, που δεν πτοείται, δεν φοβάται ότι την επόμενη ημέρα δεν θα ζει, που διακατέχεται από ανιδιοτέλεια και δίψα για ελευθερία, επιβάλλεται να τιμάται και να αποτελεί παράδειγμα για τις επόμενες γενεές. Τέτοιοι Έλληνες ήταν οι Σαρακατσάνοι. Δεν προσκύνησαν κατακτητή, δεν δέχτηκαν τη ντροπή της υποταγής, κρατώντας το γόητρο της φυλής τους υψηλό. Οι ίδιοι είναι που κάνουν έργο με το βίο και τις πράξεις τους, τα λόγια που έγραψε ο Ρήγας Φεραίος
«Καλύτερα μιας ώρας ελεύθερη ζωή παρά σαράντα χρόνια σκλαβιά και φυλακή»
Επέλεξαν να ζουν ενωμένοι με τον κίνδυνο, χωρίς ανέσεις, μακριά από τις χαρές και την ηρεμία που προσφέρει η ζωή στον κάμπο. Ένα από τα αρχαιότερα φύλα της Ευρώπης, οι Σαρακατσάνοι, θιασώτες του ασυμβίβαστου, αδάμαστου και σκληρού βίου, παραμένουν άξιοι συνεχιστές της παράδοσης και της ελληνικής νοοτροπίας που αναδεικνύεται ως τα πέρατα της γης.
Απόγονοι του Κατσαντώνη και εμείς, απόγονοι χιλιάδων Ελλήνων Σαρακατσάνων που μάτωσαν και έδωσαν τη ζωή τους για την ελευθερία, τιμούμαι την ημέρα της Εθνικής επετείου της 25ης Μαρτίου. Παράλληλα με την εορτή της Θεοτόκου τιμούμαι και τις ρίζες μας, τη ταυτότητα και την ιστορία μας. Η αξία της πατρίδας και της οικογένειας παραμένει άσβεστη ανά τους αιώνες και αποτελεί ισχυρό ανάχωμα στην ισοπεδωτική τάση των αξιών και του πολιτισμού που κυριαρχεί στη σύγχρονη εποχή και έχει αρνητικές συνέπειες στη ζωή του Νεοέλληνα. Η εν λόγω εποχή, οι περιστάσεις σήμερα, καλούν τους νέους να δώσουν νέες μάχες, διαφορετικές, το ίδιο όμως δύσκολες και απαιτητικές.
Υποχρέωση και καθήκον όλων αποτελεί η συνέχιση της λαμπρής μας παράδοσης και η μέριμνα για τη διατήρηση της ελευθερίας, της αγωνιστικότητας και της υπερηφάνειας όλων των Ελλήνων. Αναφαίρετο δικαίωμα των νέων Σαρακατσάνων της φυλής μας, είναι να γνωρίσουν την ιστορία και τη παράδοση. Να γίνει κτήμα τους η ανυποταξία και το ελεύθερο πνεύμα των προγόνων μας. Με σκοπό να αποτινάξουμε τα δεσμά που επιτάσσει ο σύγχρονος τρόπος διαβίωσης, συνώνυμο μια νέας «υποδούλωσης», πνευματικής αυτή τη φορά και να αντιμετωπίσουμε καίρια προβλήματα που ταλανίζουν τη κοινωνία, είναι φρόνιμο να έχουμε λαμπρό παράδειγμα προς μίμηση το αδούλωτο πνεύμα των προγενέστερων Σαρακατσάνων της φυλής μας.

sarakatsanos1 

radio1

Untitled-21

 

Καιρός

Θεσσαλονίκη Αθήνα Περτούλι Κωνσταντινούπολη