flag vizantioflag hellas

Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.   twitter   facebook  

Οδοιπορικό στα βοσκοτόπια του Αγίου Γερμανού, Μπέλα Βόδα, και Συρόκα, του Γιάννης Κων. Νανάς

Nanas Ioannis

 

Του Ιωάννη Κ. Νανά

 

Γιάννης Νανάς Σαρακατσάνος γεννημένος στα βουνά του Αγίου Γερμανού Φλωρίνης το έτος 1939 στην Μπέλα Βόδα.

Αισθάνθηκα την ανάγκη να γράψω για τους Σαρακατσάνους που ξεκαλοκαίριαζαν σε αυτά τα βουνά κατά καιρούς με ημερομηνίες και οικογένειες από το 1936 έως το 2001. Αγιος Γερμανός Μπέλα Βόδα, και Συρόκα.

Στις περιοχές Συρόκα και Μπέλα Βόδα Αγίου Γερμανού Φλωρίνης ξεκαλοκαίριαζαν Σαρακατσάνοι. Από πληροφορίες οι πρώτοι που ξεκαλοκαίριαζαν στην περιοχή ήταν Σαρακατσαναίοι από τη Μακεδονία και τους έλεγαν Χασανδρινούς, και ξεχείμαζαν στην Κασσάνδρα της Χαλκιδικής. Μπάκας, Κορώνας, κλπ.

Οι Σαρακατσαναίοι της Θεσσαλίας ήρθαν για πρώτη φορά το καλοκαίρι του 1936, και έκαναν καλύβια κοντά στη βρύση Μπέλα Βόδα, μέχρι το 1940 μέχρι που κηρύχτηκε ο πόλεμος. Ξαναπήγαν το 1946 και τον Αύγουστο ο στρατός τους μετέφερε στη Θεσσαλονίκη, και από εκεί στο Βόλο με καράβι και από εκεί ο κάθε ένας στα Χειμαδιά του. Επανήλθαν το 1950 και από τότε ξεκαλοκαίριαζαν μέχρι το 2001 αφού με τα χρόνια άρχισαν να μην έρχονται στα βουνά. Οι τελευταίοι Σαρακατσάνοι που έφυγαν από αυτά τα βουνά ήταν, ο Γιάννης Κ. Νανάς, ο Γιώργος Π. Μπανιάς, και ο Απόστολος Δ. Καψιώχας παλιοχωρήσιος τσοπάνος στον Γιάννη Νανά, και ο Μέλτης Γουγολής. Από το 1936 και μετά ξεκαλοκαίριαζαν πολλά τσελιγκάτα σύνολο προβάτων περίπου 12 000 εκ των οποίων θα αναφέρω όσα γνωρίζω. Τσελιγκάτο αδερφών Ν. Νανά Χρήστου και Κώστα, καθώς και τα παιδιά του Γιώργου Νανά. Τσελιγκάτο Μπέηδων, Γιαννακού Μήτρου, Γιαννακού Γρηγόρη, Χρισόστομου, και Στέφου Νανά, Γεωργίου Σούρλα, Ρίγου, Γκανάτσιου, και άλλων που δε γνωρίζω. Μετά τον πόλεμο του 1940 ξαναπήγαν πάλι σε αυτά τα βουνά το έτος 1946 για ένα (1) χρόνο διότι άρχισε ο συμμοριτοπόλεμος και δεν μας επέτρεψε ο στρατός να ξαναπάμε. Επανήλθαν το 1950 κάνοντας καλύβια στην Μπέλα Βόδα (άσπρο νερό) και θα γράψω όσους θυμάμαι. Οικογένεια Γιάννη Γιαννακού, Κωνσταντίνου Καλόγηρου, και Ηλία, Πάνου Σωτήρη, Χρήστου Γιαννακού. Οικογένειες. Γεωργίου Μπομπότη, Νίκου, Χρήστου, Κώστα, Βαγγέλη, Χριστόφορος, Ηλίας Κωνσταντινιά. Οικογένειες. Μήτρου Νανά, Γιώργου, Κώστα, Ηλία, Θύμιος. Οικογένειες. Κώστα Νανά, Χρήστου Νανά, Γιώργου Νανά. Οικογένειες. Γεωργίου Σούρλα, Βασίλη, Βαγγέλη, Σωτήρης και ο μπάρμπα Θόδωρος. Οικογένειες. Καλέτσιου Κώστα, Ηλία, Χήρα Αλέξη. Οικογένειες. Γιάννη Μπούτλα. Οικογένειες. Μοσχοβίτη, Κίτσιου, και Ηλία Νανά. Άλλες οικογένειες. Γεωργίου Μπουρίτα, Β. Παπά, Χρ. Σαμουρέλη, Αθ. Σιργκάνη, Β. Τσάπου, Γκανάτσιου, Ρίζου, Σιθανού Αθ, Π Λέτσιου, Ντιζέ, Αγγ. Γιαννακού, Αθ. Γιανή. Οικογένειες. Γρ. Γιαννακού, Γρηγόρη, Κώστα, Ηλία, Αλέκο. Οικογένεια. Πέτρου Μπανιά, Αθ. Μπανιά, Χρ. Μπανιά. Οικογένεια. Κουνή Ηλία, Γεωργίου, Σωτήρη. Το 1960 ήταν περίπου 40 οικογένειες και έβαζαν και δάσκαλο να μαθαίνουν τα παιδιά τους γράμματα. Από το 1962 και μετά αυτό το κτήμα το οποίο ήταν 37.000 στρέμματα επί κυβερνήσεως Κων. Καραμανλή, Υπουργός εσωτερικών ήταν κάποιος Μακρής από τη Φλώρινα και τα μοίρασε στις Κοινότητες για ψηφοθηρικούς λόγους. Μας έδωσαν το δικαίωμα να κάνουμε αίτηση προς το κράτος να γραφτούμε σαν δημότες θερινής βοσκής, τότε αναγκαστήκαμε να αλλάξουμε τοποθεσία και κάναμε καλύβια ο κάθε ένας στο λιβάδι κάθε κοινότητας που είχε πάρει δικαίωμα βοσκής. Άλλοι έμειναν στη Μπέλα Βόδα, και άλλοι στη Συρόκα, η οποία ήταν στα σύνορα με την Γιουγκοσλαβία σημερινά (Σκόπια). Τελευταίες οικογένειες μετά από αυτό ήταν. Οικογένειες. Γιαννακού , Κουνή, Μπομπότη, Νανά, Μπανιά, Μπούτλα, Πάνου, Γογολή. Το έτος 2000 έμειναν Κουνής Θανάσης, Μπανιάς Γεώργιος, Νανάς Γιάννης, Γουγουλής Μέλτης, Μπούτλας Αλέκος, Καψιώχας Απόστολος, Ντιζές Ηλίας, Ντιζές Γεώργιος. Το 2001 ήταν και το τέλος του Σαρακατσάνικου Τσελιγκάτου, στον Άγιο Γερμανό Φλώρινας αφού δεν ξανά ακούστηκαν κουδούνια και κιπριά και φωνές Σαρακατσάνικων παιδιών, και δεν έμεινε τίποτε που να θυμίζει ότι σε αυτά τα ευλογημένα βουνά της Μακεδονίας πήγαιναν Σαρακατσάνοι.

Η ζωή των Σαρακατσαναίων ήταν πολύ δύσκολη, γιατί δεν υπήρχαν δρόμοι για την τροφοδοσία των οικογενειών και των κοπαδιών, αλεύρι, πύτιρα, και άλλα τρόφιμα. Την Κυριακή έρχονταν από το πισοδέρι ο μπάρμπα Βαγγέλης ο Δάφης με την κόρη του την Ερμιόνη και πουλούσαν από πετρέλαιο για τα καντήλια μέχρι και φρούτα.

Οι γιορτές που είχαμε ήταν του Άι Λιά και το Δεκαπεντάβγουστο στο οποίο έρχονταν από το Μπούφι (Ακρίτα) ο Πέτρος με το κλαρίνο του και την κομπανία του με τις σάλπιγγες. Το πρωινό γλέντι γίνονταν στην αυλή του μπάρμπα Πάνου του Γιαννακού και μετά το απόγευμα τα όργανα μαζί με τους γλεντζέδες πήγαιναν από καλύβι σε καλύβι, χόρευαν, και οι νοικοκυρές κερνούσαν λουκούμι και κρασί. Το γάλα το παρέδιναν στον έμπορο μέχρι τις 10 Ιουλίου και μετά το κάθε τσελιγκάτο το έκανε τυρί με την αράδα και με αναλογία στα όσα πρόβατα γαλάρια είχε ο κάθε ένας τσέλιγκας, σμίχτες, και οι τσοπαναραίοι. Οι τσοπαναραίοι που έβοσκαν τα στέρφα και τα ζγούρια επειδή τα λιβάδια αυτά ήταν μακριά από τα καλύβια και η τροφοδοσία ήταν λίγο δύσκολη, ο κάθε ένας τσοπάνος είχε και από μία γίδα γαλάρα να την αρμέγει και να τρώει το γάλα το οποίο ήταν η βασική τροφή. Το φθινόπωρο όταν άρχιζαν τα σχολεία οι οικογένειες έφευγαν από τα βουνά και πήγαιναν στα χειμαδιά ο κάθε ένας στον τόπο του να πάνε τα παιδιά στο σχολείο. Τα πρώτα χρόνια τα πρόβατα πήγαιναν με τα πόδια μετά με τα τρένα, και μετά με φορτηγά αυτοκίνητα στα βουνά. Δεν μπορώ να παραλείψω ότι οι Σαρακατσάνοι της νέας γενιάς εκτός από το επάγγελμα του κτηνοτρόφου έγιναν και καλοί αγρότες αλλά και καλοί επιστήμονες. Θα αναφέρω τα ονόματα των παιδιών κατά οικογένεια. Οικ. Χρ. Γιαννακού. Γιώργος οδοντίατρος. Οικ. Κώς. Καλόγηρου Νίκος Ιατρός καρδιολόγος, Ηλίας γεωπόνος, Θανάσης πολιτικός μηχανικός. Οικ. Μήτσου Γιανακού Γιάννης τεχν. Μηχανικός. Οικ. Σωτ. Γιαννακού Γιώργος αρχιτέκτων, Δημήτρης μηχανικός αεροσκαφών. Οικ. Νίκ. Μπομπότη Κώστας αξιωματικός στρατού, Δημήτριος καθηγητής. Οικ. Κως. Μπομπότη Απόστολος αξιωματικός στρατού. Οικ. Χρ. Μπομπότη Γιώργος Ιατρός καρδιολόγος. Οικ. Κως. Νανά Νικόλαος δικηγόρος, Βαγγέλης τοπογράφος καθ. Τ.Ε.Ι Λάρισας. Οικ. Νικ. Νανά Γιάννης Ιατρός καθ. Παν. Αθηνών, Σεραφείμ ιατρός καρδιολόγος. Οικ. Β. Σούρλα Κώστας δάσκαλος. Οικ. Αλέξ. Μπούτλα Γρηγόρης γεωπόνος, Κώστας ιπτάμενος ελικ. Στρατού, Βασίλης πολ. Μηχανικός. Μπανιάς Σωκράτης αξιωματικός στρατού, Θωμάς τελώνης. Κουνής Αποστόλης δασάρχης, Αριστείδης αρχιτέκτων καθ. στη Γερμανία. Μπούτλας Γιώργος αυτοδίδακτος αγγλικής γλώσας και βιολιού μηχανικός στη μερσεντεζ στη Γερμανία. Οικ. Γ. Μπούτλα Δημήτρης καθ. μές. Εκπαίδευσης. Οι Σαρακατσαναίοι ήταν πολύ φιλόξενος λαός και όταν κατά καιρούς είχαμε επισκέπτες τους φιλοξενούσαμε με χαρά σφάζοντας πρόβατα και τα ψήναμε στη σούβλα, όταν αυτοί ήτανε μεγάλη παρέα, όταν έρχονταν ο Νομάρχης και πολλές φορές αξιωματικοί του στρατού από την Καστοριά. Επίσης ήταν πολύ θρησκευόμενοι ορθόδοξοι χριστιανοί και πάντα πήγαινε παπάς και λειτουργούσε στα καλύβια. Δυστυχώς προσπαθήσαμε να κάνουμε ένα εκκλησάκι στα καλύβια που είχαμε αλλά οι υπηρεσίες του Ελληνικού κράτους δεν μας το επέτρεψαν και αυτό είναι το μεγάλο παράπονό μας. Επίσης μία μεγάλη παράληψη από όλους μας δεν έχουμε ούτε μία φωτογραφία από τα καλύβια στη Μπέλα Βόδα και μόνον μπορεί κανείς να βρει υπολείμματα από τα καλύβια και τις βάτρες. Ευτυχώς που οι Σαρακατσάνοι κάτοικοι της περιοχής της Φλώρινας δημιούργησαν τον Σύλλογο Σαρακατσαναίων Δυτικής Μακεδονίας με πρωτοπόρο τον αγαπητό μου φίλο Κώστα Μπομπότα, και τον Σπύρο Σιαμέτη ελπίζοντας ότι αυτά τα γραφόμενα θα μείνουν στα αρχεία του Συλλόγου.

Λάρισα 2019   Γιάννης Κ, Νανάς.