flag vizantioflag hellas

Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.   twitter   facebook  

Γ΄ Διεθνές Επιστημονικό Συνέδριο Σαρακατσαναίων: συμπεράσματα, κρίσεις, προτάσεις

kapriniotis

Γιώργος Κ.Καπρινιώτης

Επίτιμος Σχολικός Σύμβουλος Φιλολόγων

 

Το Γ΄ Διεθνές Επιστημονικό Συνέδριο των Σαρακατσαναίων, που πραγματοποιήθηκε στη Λαμία το τριήμερο 4,5 και 6 Μαρτίου 2016, με κύρια διοργανώτρια την Πανελλήνια Ομοσπονδία Συλλόγων Σαρακατσαναίων (Π.Ο.Σ.Σ.)  καταγράφηκε ήδη στην ιστορία των Σαρακατσαναίων ως ένα αναγκαίο, καλά οργανωμένο και επιτυχημένο συνέδριο. Το Γ΄ συνέδριο, και με κεντρικό θέμα «Σαρακατσαναίοι: πορεία και προοπτική στον χώρο και στον χρόνο» και αφιερωμένο στον Σαρακατσάνο προεπαναστατικό ήρωα Αντώνη Κατσαντώνη, συμπλήρωσε επάξια τα δύο προηγούμενα συνέδρια, που διοργανώθηκαν τα έτη 1996 και 2006, αντίστοιχα στην Αθήνα και στη Θεσσαλονίκη. Έτσι, εδραιώνεται η οργάνωση και η πραγματοποίηση διεθνούς επιστημονικού συνεδρίου των Σαρακατσαναίων από την Π.Ο.Σ.Σ. ανά δεκαετία, τουλάχιστον.

            Ένα επιστημονικό συνέδριο, δεν είναι καθόλου εύκολη υπόθεση. Για να επιτύχει, απαιτούνται όχι μόνο χρόνος,  τόπος πραγματοποίησης και γενικό θέμα, αλλά και επιτροπές διάφορες, συνεδριάσεις, συνδιοργανωτές, χορηγοί, εθελοντές, παράλληλες εκδηλώσεις, φιλοξενία και αντιμετώπιση πολλών και ποικίλων προβλημάτων. Οι τρεις μέρες πραγματοποίησης ενός συνεδρίου προϋποθέτουν μήνες προεργασίας και εργασίας, αλλά και συμμετοχή και συντονισμό  πολλών ανθρώπων

            Πιστεύω ότι, αρχικά, ο Σύνδεσμος Σαρακατσαναίων Ν. Φθιώτιδας «Ο ΚΑΤΣΑΝΤΩΝΗΣ» διαδραμάτισε, δίπλα στο διοικητικό συμβούλιο της Π.Ο.Σ.Σ. ( με επικεφαλής τον άξιο πρόεδρό της τον Γιώργο Ν. Μουτσιάνα)  πολύ σημαντικό ρόλο και του αξίζουν θερμά συγχαρητήρια. Φυσικά,  πολύ σημαντική ήταν και η προσφορά των δήμων,  Λαμιέων και Στυλίδας.

Αναντίρρητα, η επιστημονική επιτροπή, με επικεφαλής τον πρύτανη του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων,  Γιώργο Δ. Καψάλη, διαδραμάτισε καίριο ρόλο στο θέμα του συνεδρίου, στο θέμα της αξιολόγησης των εισηγήσεων,  στην παρουσίαση των δύο ομιλιών  του και στις θέσεις του κατά το κλείσιμο του συνεδρίου.  

Σε αυτό το συνέδριο είχαν την ευκαιρία οι Σαρακατσάνοι να αναβαπτιστούν στην σαρακατσάνικη κολυμβήθρα της παράδοσης και να ζήσουν, με τα δρώμενα, στιγμές και σκηνές του παρελθόντος (καθημερινότητα, προβλήματα, τραγούδια). Επιπρόσθετα, άγγιξε τις καρδιές τους το ηρωικό ιδεώδες, που ήταν καίριος οδηγός και πυξίδα στο αδούλωτο πνεύμα των  Σαρακατσάνων.

Αναφορικά, με τις εισηγήσεις, αναπτύχθηκαν πολλά και διάφορα θέματα. Από αυτά, ο καθένας εισέπραξε, ανάλογα με τα βιώματα και τα ενδιαφέροντά του. Να σημειώσουμε, όμως, τη συμμετοχή της κ. Βρέλλη-Ζάχου Μαρίνας, καθηγήτριας της Λαογραφίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, που, αν και μη Σαρακατσάνα, συμμετείχε ενεργά και  ανέπτυξε δύο ενδιαφέροντα θέματα, για τη Σαρακατσάνα και το ανέκδοτο έργο της Αγγελικής Χατζημιχάλη. 

Βέβαια, αποστασιοποιημένοι τώρα από την κριτική του συναισθήματος  και κρίνοντας με τη λογική, μπορούμε να πούμε ότι υπήρξαν εισηγήσεις ενδιαφέρουσες και λιγότερο ενδιαφέρουσες. Επιπλέον, η μη παρουσία και συμμετοχή Σαρακατσάνων εισηγητών και συνέδρων εκτός Ελλάδας, κατά μία άποψη, αναιρεί, ως ένα βαθμό, το επίθετο «Διεθνές». Αυτό το καταγράφω για το μέλλον. Ωστόσο, ας μην είμαστε ούτε μαξιμαλιστές ούτε μεμψίμοιροι. Σε ένα  συνέδριο, τόσο μεγάλης εμβέλειας, δεν μπορεί να είναι όλα άψογα και  τέλεια, αλλά ούτε είναι δυνατό να προβλεφθεί ο αριθμός και η προέλευση των εισηγητών.

Στα θετικά του συνεδρίου καταγράφεται και η ικανοποιητική συμμετοχή απλών Σαρακατσάνων από όλη τη χώρα. Αυτό αποδεικνύει ότι το ενδιαφέρον για την παράδοσή μας παραμένει ζωντανό.

Ως στιγμή ανθρωπιάς, τιμής και αναγνώρισης, αποτελεί για τον γράφοντα η τήρηση ενός λεπτού σιγής προς τιμήν του Θωμά Καλοδήμου, που έφυγε για το μεγάλο ταξίδι, πριν από λίγους μήνες. Αυτό είναι ένα καλό παράδειγμα, ώστε να μην ξεχνάμε τους ανθρώπους της προσφοράς στην παράδοση και στην κοινωνία μας.

Να σκεφτούμε όμως, ότι ένα τέτοιο συνέδριο δεν τελειώνει με τη λήξη των εργασιών του. Όπως είναι φυσικό, πολλοί Σαρακατσάνοι και Σαρακατσάνες, ηλικιωμένοι και μη, θα ήθελαν να είναι παρόντες, αλλά για διάφορους λόγους δεν ήταν δυνατό να παραβρεθούν. Επομένως, απομένει ένα ακόμη βήμα, πολύ σημαντικό, η έκδοση των πρακτικών τού Γ’  Επιστημονικού Συνεδρίου των Σαρακατσαναίων. Αυτό το βιβλίο, με τα πρακτικά του συνεδρίου, μέσω της Π.Ο.Σ.Σ. και των τοπικών  συλλόγων της Ελλάδας και του εξωτερικού, κρίνεται απαραίτητο να γνωστοποιηθεί και να προωθηθεί σε όσο γίνεται περισσότερους Σαρακατσάνους. Έτσι, θα δοθεί η ευκαιρία να γίνουν γνώστες των θεμάτων του συνεδρίου όλοι, κατά το δυνατό, οι Σαρακατσάνοι. Αυτό μπορεί να λειτουργήσει ως ερέθισμα για διαλογισμό, ως κίνητρο για συμμετοχή στα δρώμενα των συλλόγων και ως αφορμή για υλοποίηση και τήρηση άφθαρτων αρχών και αξιών του παρελθόντος.  Τότε, έχω τη γνώμη ότι θα μπορέσουμε να μιλάμε για ολοκληρωτική επιτυχία του συνεδρίου.

Παράλληλα, θεωρώ αναγκαίο οι περιλήψεις των εισηγήσεων και οι προτάσεις, που υποβλήθηκαν από τους εισηγητές του συνεδρίου, να καταγραφούν χωριστά, να προωθηθούν σε όλους τους συλλόγους των Σαρακατσαναίων και μέσω όλων των εντύπων, ηλεκτρονικών και μη, να φτάσουν σε κάθε Σαρακατσάνο και κάθε Σαρακατσάνα.

Επίσης, κρίνω αναγκαίο να κυκλοφορήσει, με τη φροντίδα της ΠΟΣΣ και των τοπικών συλλόγων,  ένα DVD, που θα περιλαμβάνει τα δρώμενα της Παρασκευής και της Κυριακής, μαζί με τις δύο ομιλίες και τους χαιρετισμούς της Παρασκευής. Αυτό, εφόσον γίνει πράξη και προωθηθεί προς όλους τους Σαρακατσάνους, θα ωφελήσει πολλαπλά συλλόγους, Σαρακατσάνους και κάθε ενδιαφερόμενο για την ελληνική παράδοση.  

Φυσικά όλα αυτά, μαζί με άλλες λεπτομέρειες οργανωτικού χαρακτήρα, μπορούν να απασχολήσουν την Π.Ο.Σ.Σ. και τους συλλόγους για την   προετοιμασία, οργάνωση και  πραγματοποίηση του επόμενου συνεδρίου, αλλά και να λειτουργήσουν  ως ερέθισμα για ανάληψη ποικίλων πρωτοβουλιών σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο.

Αλλά, ας μην παραγνωρίζουμε και το γεγονός ότι οι γνωριμίες και η ανταλλαγή απόψεων, στο περιθώριο των εκδηλώσεων του συνεδρίου, αποτέλεσε κέρδος για όλους μας.

Σε αυτό το σημείο, θα ήθελα να υπογραμμίσω με ικανοποίηση την άποψη που εκφράστηκε στο συνέδριο για τον χαρακτήρα και την εμπιστοσύνη που απολαμβάνουν οι Σαρακατσάνοι από την ευρύτερη κοινωνία. Επιβεβαιώνω ότι κάτι ανάλογο, ως ομολογία και αίσθηση, εισπράττουμε  στη Θεσπρωτία και γενικότερα στην Ήπειρο. Αυτό, και σύμφωνα με όσα ακούσαμε, πιστεύω ότι ισχύει γενικότερα για όλους τους Σαρακατσάνους. Άρα, αυτό ας το διατηρήσουμε και ας το αφήσουμε ως παρακαταθήκη και στα παιδιά μας.

Στα θετικά, βέβαια, αναφέρουμε και τη διασκέδαση, την Παρασκευή και το Σάββατο (4 και 5 Μαρτίου) μετά την λήξη των εκδηλώσεων και των ομιλιών. Ο χορός και τα τραγούδια αποτέλεσαν το απαραίτητο συμπλήρωμα  στις πολύωρες εργασίες του συνεδρίου. Όμως, δεν αντέχω στον πειρασμό να αναφέρω ως αρνητικό (πράγμα που συμβαίνει σε όλους τους χορούς και τα πανηγύρια) την υψηλή ένταση των ηχείων. Κάτι πρέπει να γίνει ώστε ο εκκωφαντικός θόρυβος, που διαχέεται από τα μεγάφωνα, τουλάχιστον,  να μειωθεί.

Τελικά, η πραγματοποίηση του Γ΄ Διεθνούς Συνεδρίου των Σαρακατσαναίων  κρίνεται  ως επιτυχημένο και πάρα πολύ σημαντικό γεγονός, γιατί, από τη μια μεριά, πιστοποιεί την  πίστη στην παράδοση και στον πολιτισμό των Σαρακατσαναίων, και από την άλλη, ενώνει όλους τους συλλόγους των Σαρακατσαναίων και όλους τους Σαρακατσάνους, όπου γης.  Επίσης, στερεώνει, ακόμη περισσότερο, την πεποίθηση ότι, με κοινή και συντεταγμένη  προσπάθεια, θα παραμένει άσβηστη  η λαμπάδα της σαρακατσάνικης παράδοσης.  Επιπλέον, θα μεγαλώνει η ελπίδα ότι οι νέοι Σαρακατσάνοι θα ενστερνιστούν, θα εμπνευστούν και θα αξιοποιήσουν  αρχές και αξίες, που στάθηκαν οδοδείκτες σταθεροί στην πορεία των προγόνων μας.

Πολλά συγχαρητήρια στο Δ.Σ. της Π.Ο.Σ.Σ. και ευχόμαστε υγεία και συνέχιση της πολυποίκιλης προσφοράς.

Γιώργος Κ.Καπρινιώτης

Επίτιμος Σχολικός Σύμβουλος Φιλολόγων