|
Το παρακάτω θέμα θα ήθελα να το αφιερώσω στον θεματοφύλακα της σαρακατσάνικης παράδοσης την σαρακατσάνα μητέρα . Αναμφισβήτητα η εργασία της σαρακατσάνας ήταν σκληρή. Από μικρό κορίτσι έτρεχε κοντά στα πρόβατα και μοιραζόταν τις δουλειές της στάνης ισάξια με τα αρσενικά αδέρφια της και όταν γύριζε στο κονάκι την περίμεναν οι δουλειές του κονακιού που τις μοιράζονταν με την μητέρα της τις αδερφές τις και την γιαγιά της. Όταν η σαρακατσάνα παντρευόταν και έκανε παιδιά τότε ο οι αρμοδιότητες της μεγάλωναν. Πέρα από το να τα ταΐσει και να τα τρανέψει τα παιδιά της είχε την ιερή υποχρέωση να τους μεταδώσει και τον σαρακατσάνικο τρόπο ζωής . Το βράδυ δίπλα στην φωτιά με τα παραμύθια ,τις οικογενειακές ιστορίες , τους μύθους ,τους θρύλους , τις παροιμίες, τα αινίγματα και όλη την ημέρα με τις συμβουλές τις υποδείξεις και τις απαγορεύσεις μάθαιναν τα λιανοπαίδια τι είναι σαρακατσάνικη παράδοση. Ήταν τέτοια η σαρακατσάνικη παράδοση που τα μικρά σαρακατσανόπουλα μάθαιναν να σέβονται πάνω απ’ όλα την μητέρα τους (δεν είναι τυχαίο που όλοι οι Σαρακατσαναίοι αποκαλούν την μάνα του μητέρα και όχι μαμά). Παράλληλα μάθαιναν να σέβονται τις μητέρες των άλλων και γενικότερα όλες τις γυναίκες . Στην σαρακατσάνικη διάλεκτο κανένας δεν θα βρει λέξη που να είναι υβριστική προς την γυναίκα διότι η σαρακατσάνα είχε κερδίσει με το σπαθί της την εμπιστοσύνη της σαρακατσάνικης κοινωνίας. Για πολλά χρόνια οι σαρακατσάνες ήταν οι πιο περιζήτητες νοικοκυρές. Πρώτες ξυπνάγανε το πρωί και τελευταίες κοιμόντουσαν το βράδυ, ήταν αυτές που δεν άφηναν τίποτα στην τύχη, από το νοικοκυριό ,την διατροφή της οικογένειας ,την φροντίδα των παιδιών ,το κοπάδι, το άρμεγμα ,το φτιάξιμο του τυριού κλπ. Η διαπαιδαγώγηση της σαρακατσάνας μητέρας προς τα παιδιά της είχε σαν απώτερο σκοπό την αποφυγή της ντροπής της οικογένειας της από τις πράξεις και τα έργα των μελλών της γιατί έτσι την έμαθε η μητέρα της και έτσι όφειλε να κάνει και αυτή με τα δικά της παιδιά. Έχω ακούσει απίστευτες ιστορίες για διάφορες σαρακατσάνες ,αυτή που μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση ήταν για μια σαρακατσάνα που επέστρεφε από το κοπάδι στο χωριό της. Ήταν ετοιμόγεννη και πάνω στη στράτα ήρθε η ώρα να γεννήσει. Στηρίχτηκε πάνω σε ένα δέντρο γέννησε μόνη της το παιδί της το πήρε στα χέρια της και συνέχισε το δρόμο για το σπίτι της (είναι πραγματική ιστορία). Οι σημερινές μητέρες για τον παραμικρό λόγο τσιρίζουν πάνω από τ’ αυτιά των παιδιών τους προσπαθώντας να τα μαλώσουν για κάτι που αυτά τις περισσότερες φορές δεν καταλαβαίνουν γιατί δεν τους έχουν εξηγήσει ποιο είναι το σωστό και πιο είναι το λάθος. Στην σαρακατσάνικη κοινωνία όμως, όλοι ήξεραν τι να κάνουν και τι όχι, ποιο είναι το σωστό και ποιο το λάθος ,και όταν ερχόταν η ώρα να μαλώσει η μητέρα του ή η γιαγιά του το παιδί καθότανε μπροστά του στύλωνε τα μάτια της στα δικά του και σου μίλαγε με τέτοιο τρόπο που καταλάβαινες ότι η φωνή της δεν έβγαινε από τον λάρυγγα της αλλά από την ψυχή της. Το πρώτο πράγμα που αισθάνονταν το παιδί ήταν το συναίσθημα της μητέρας του ή της γιαγιάς του και καταλάβαινε ότι δεν το μάλωνε γιαυτό που έκανε, αλλά γιατί δεν το έκανε ικανό μην κάνει αυτό που έκανε και αυτή απέτυχε να μεταδώσει στο παιδί της αυτά που της έμαθε η δική της μητέρα. Το παιδί από την πλευρά του στεκόσουνα όρθιος μπροστά της με το κεφάλι κατεβασμένο με το δάκρυ να τρέχει κορόμηλο. Δεν έκλαιγε για αυτό που έκανε αλλά έκλαιγε γιατί ντροπιάστηκε πρώτα στα μάτια της μητέρα του και στην οικογένεια του γενικότερα. Όπως έχω αναφέρει ο σαρακατσάνικος τρόπος ζωής δυστυχώς έχει σβήσει για πάντα εδώ και μισό αιώνα περίπου ,αυτό που πρέπει να κάνουμε εμείς ανάλογα με τα βιώματα μας είναι να περισώσουμε ότι μπορούμε από την θαυμάσια σαρακατσάνικη κοινωνία