 |
Της Μαρίας Καρυώτου
|
Η διάδοση της πολιτισμικής ταυτότητας των Σαρακατσαναίων είναι από τις βασικές υποχρεώσεις μας και είναι η συνέχεια της διάσωσης εκείνων των στοιχείων της παράδοσής μας που πρέπει να μεταφερθούν από γενιά σε γενιά στα παιδιά μας. Άλλωστε περιλαμβάνεται στο καταστατικό της Αδελφότητάς μας, στους σκοπούς της ίδρυσής της.
Η εξέλιξη της τεχνολογίας και η εφαρμογή της στη διάδοση των ιδιαίτερων πολιτισμικών μας στοιχείων επιβάλλει την αξιοποίηση όλων των διαθέσιμων μεθόδων, τη συμπόρευση με τις νέες προκλήσεις τις εποχής, με πρωτοπόρες απόψεις και ιδέες και με σύγχρονες μεθόδους. Το σημαντικότερο βέβαια, και αυτό που πρέπει να μας απασχολεί ως Σύλλογο, είναι να κατανοήσουμε ότι μόνο με τις σύγχρονες μορφές διάδοσης της παράδοσης θα εμπνεύσουμε τους νέους, με σκοπό να εξασφαλισθεί, σε κάποιο βαθμό, η συνέχειά μας.
Οι τρόποι που κάποτε επελέγησαν, πρωτοπόροι για την εποχή τους, πχ το στήσιμο μιας οργανωμένης στάνης στο Γυφτόκαμπο, στην Πρέβεζα, στην Ηγουμενίτσα, και όπου αλλού υπάρχουν, είναι αναμφισβήτητα οι κορυφαίοι τρόποι διάδοσης των πολιτισμικών μας στοιχείων. Πιθανόν όμως να εξυπηρετούν περισσότερο εμάς τους ίδιους, να ανταμώνουμε σε ένα φυσικό περιβάλλον, και χρειάζεται να πλαισιωθούν με νέες συμπληρωματικές μεθόδους μέσα στα μεγάλα αστικά κέντρα. Για να γίνει γνωστή η κουλτούρα μας παραπέρα, εντός και εκτός συνόρων, πρέπει να αξιοποιήσουμε οποιονδήποτε διαθέσιμο και σύγχρονο τρόπο υπάρχει.
Η Αδελφότητά μας, στην κατεύθυνση αυτή, έστησε τον Μάρτιο 2013 ένα ορθό σαρακατσάνικο κονάκι μέσα στο νέο Μουσείο Ευρωπαϊκού και Μεσογειακού Πολιτισμού στη Μασσαλία της Γαλλίας, που για το πρώτο εξάμηνο του 2013 ήταν Πολιτιστική πρωτεύουσα της Ευρώπης.
Το κονάκι θα μείνει στημένο στο Μουσείο για διάστημα τριών ετών.
Η όλη δραστηριότητα ξεκίνησε το 2011 στο αντάμωμα Σαρακατσαναίων στο Γυφτόκαμπο, στο χώρο που τα τελευταία χρόνια οργανώνεται έκθεση φωτογραφίας. Βρέθηκαν εκεί ειδικοί επιστήμονες στην προσπάθειά τους να συλλέξουν στοιχεία για πρόγραμμα που αφορά την Ευρωπαϊκή κληρονομιά της αιγοπροβατοτροφίας και του ποιμενικού βίου κατά το παρελθόν και αναζητούσαν να βρουν αντίστοιχα στοιχεία για την Ελλάδα για νομάδες και τις μετακινήσεις τους.
Στη συνέχεια συνεργασθήκαμε με τους εκπροσώπους του Πανεπιστημίου Αιγαίου και ενός Ιδρύματος που συμμετείχε στο πρόγραμμα, στους οποίους παραχωρήσαμε όσα στοιχεία και πληροφορίες ζήτησαν σχετικά με τους Σαρακατσαναίους, τις μετακινήσεις τους και τις διαδρομές που ακολουθούσαν από τα χειμαδιά στα βουνά, κυρίως των Ηπειρωτών, που μας ήταν γνωστές. Παράλληλα παραχωρήσαμε φωτογραφικό υλικό από το αρχείο μας και από το Φωτογραφικό Λεύκωμα «Σαρακατσαναίοι, πορεία στον τόπο και στο χρόνο»που εκείνη τη χρονιά είχαμε εκδώσει.
Το πρόγραμμα, παρουσιάσθηκε στη Γαλλία, που και αυτή συμμετείχε μαζί με άλλες επτά χώρες (Ελλάδα, Ισπανία, Βουλγαρία, Πολωνία Ουγγαρία, Ιταλία, Εσθονία).
Αποτέλεσμα ήταν, ο Γάλλος ερευνητής Eduard de Labrie, που συμμετείχε στο πρόγραμμα παρακινημένος από τα ενδιαφέροντα στοιχεία για τους Σαρακατσαναίους που παρουσιάσθηκαν στο πρόγραμμα, όταν ανέλαβε την οργάνωση των θεμάτων που αφορούν στη γεωργία και στην κτηνοτροφία, στο κατασκευαζόμενο Μουσείο Ευρωπαϊκού και Μεσογειακού Πολιτισμού στη Μασσαλία, να προτείνει τους Σαρακατσαναίους ως εκφραστές της νομαδικής κτηνοτροφίας στην Ευρώπη.
Μουσείο Ευρωπαϊκού και Μεσογειακού Πολιτισμού (Mucem)
Το νέο μουσείο κτίσθηκε στην αρχή του παλιού λιμανιού της Μασσαλίας που είναι το σημαντικότερο αξιοθέατο της πόλης.
Είναι ένα μοντέρνο κτίριο συνολικής επιφάνειας 15.000 τετρ. μέτρων και σχεδιάσθηκε από τον γνωστό αρχιτέκτονα Rudy Ricciotti. Στο ισόγειό του, σε έκταση 1500 τετραγωνικών μέτρων σε μία ημιμόνιμη έκθεση-περιήγηση θα παρουσιασθούν τα σημαντικότερα στάδια στην ιστορία των μεσογειακών πολιτισμών και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους.
Τα τέσσερα χαρακτηριστικά θέματα που επιλέχθηκαν είναι:
1.«Δημιουργία των Θρησκειών, γέννηση της γεωργίας»,
2.«μια ιερή πόλη, τρεις αποκαλύψεις»,
3.«οι ιθαγένειες» και
4.«πέρα από το γνωστό κόσμο».
Στο 1οτμήμα που αφιερώνεται «στην δημιουργία των Θρησκειών, γέννηση της γεωργίας», και στην υποενότητα για την εξημέρωση των ζώων, εντάσσεται και η δική μας παρουσία.
Στο δεύτερο όροφο, κάθε χρόνο θα οργανώνονται δύο σημαντικές εκθέσεις αφιερωμένες στις κοινωνίες, τις πόλεις, τους τόπους και τους λαούς που συνθέτουν τη Μεσόγειο. Στο κτίριο θα υπάρχουν ακόμα χώροι για παιδιά, αίθουσες συνεδριάσεων, βιβλιοπωλείο και εστιατόριο στο πανοραμικό δώμα.
Συνδέεται με το μεσαιωνικό οχυρό του Αγίου Ιωάννη με μια πεζογέφυρα 130 μ μήκους και στο οποίο οχυρό θα στεγασθεί επίσης μέρος των συλλογών του Μουσείου. Στο Μουσείο μεταφέρθηκαν επίσης υπάρχουσες συλλογές από Μουσεία που υπήρχαν στο Παρίσι και αποφασίσθηκε η αποκέντρωσή τους. Μεταξύ αυτών είναι και σαρακατσάνικα «ειδίσματα» που μεταφέρθηκαν από το Μουσείο του Aνθρώπου (Musée de l'Homme). Πρέπει να είχαν δοθεί σε αυτό το Μουσείο, κατά πάσα πιθανότητα, από την Αγγελική Χατζημιχάλη στο τέλος της δεκαετίας του 1930 και να προέρχονται από την Ήπειρο. Πρόκειται κυρίως για κομμάτια της γυναικείας ενδυμασίας.
Στο ενημερωτικό του Μουσείου αναφέρεται χαρακτηριστικά για την αποστολή του:
«Το Μουσείο είναι ένα εθνικό μουσείο με διεθνή απήχηση. Θα βρίσκεται στο κέντρο της σύγχρονης έρευνας της διεθνούς πολιτιστικής συνεργασίας. Ανοικτό στον έξω κόσμο, στοχεύει να υποστηρίξει και να συμμετέχει σε διεπιστημονικά, εθνικά και διεθνή προγράμματα, μέσα από εκθέσεις, συνέδρια, σεμινάρια, αλλά και αρχειακές ή σύγχρονες εικόνες και αναπαραστάσεις. Καλείται να γίνει ένας τόπος όπου γίνονται οι συγκρούσεις μεταξύ των πολιτισμών του 21ου αιώνα. Η αποστολή του εφαρμόζεται στις περιστασιακές δραστηριότητες καθώς επίσης και τα μακροπρόθεσμα προγράμματα, σχετικά με τους πολιτισμούς του μεσογειακού και ευρωπαϊκού κόσμου. Διατηρεί προνομιούχες συνεργασίες με τα επιστημονικά και πολιτιστικά όργανα, μουσεία, πολιτιστικά κέντρα και ιδρύματα σημαντικής σπουδαιότητας, καθώς επίσης και τις ενώσεις τέχνης, και είναι όσο πιο κοντά στην κοινωνία των πολιτών και τη σύγχρονη δημιουργία. Ένας ανοικτός τόπος, το MuCEM θα υφάνει τις μόνιμες σχέσεις με τους συνεργάτες του σε μια διεθνή κλίμακα.»
Πώς ξεκινήσαμε
Πριν από ένα χρόνο, ο Eduard μας γνώρισε με επιστολή του την πρόθεσή του Μουσείου για να συνεργασθεί με την Αδελφότητα, γιατί στην παρουσίαση, όπως προαναφέρθηκε, του προκάλεσαν ενδιαφέρον τα στοιχεία για τους Σαρακατσαναίους αλλά και η πηγή προέλευσή των που ήταν ο Σύλλογος μας .
Ακολούθησε επίσκεψή του και συνάντηση εργασίας στο Γραφείο της Αδελφότητας στις 20 Μαΐου 2012 με τα μέλη του ΔΣ, όπου και συζητήθηκαν διάφορες απόψεις για συνεργασία με το Μουσείο.
Μας απασχόλησε πώς θα παρουσιασθεί αξιόπιστα ο παραδοσιακός τρόπος ζωής των Σαρακατσαναίων και να εκτεθεί στον διατιθέμενο χώρο του Μουσείου κάτι που θα ήταν το πλέον αντιπροσωπευτικό της νομαδικής ζωής και θα προκαλούσε εντύπωση, αυτό καθαυτό.
Καταλήξαμε και προτείναμε να κατασκευασθεί ένα ορθό κονάκι και μέσα σε αυτό να τοποθετηθούν τα αντικείμενα της καθημερινής ζωής, της «οικοσκευής», τα σέια μας, εργαλεία της κτηνοτροφικής εργασίας και γενικά ό,τι μπορεί να χωρέσει σε ένα κονάκι και να θυμίζει πιο ζωντανά τη ζωή από το παρελθόν.
Δεν θέλαμε να γίνει ξερή και άχαρη παρουσίαση των αντικειμένων αυτών σε κάποια βιτρίνα αλλά να ενταχθούν τα αντικείμενα σε ένα δικό τους, όσο είναι πρακτικά δυνατόν, περιβάλλον.
Η πρότασή μας έγινε αποδεκτή και η οριστική απόφαση της Διοίκησης του Μουσείου να συμπεριληφθούν οι Σαρακατσαναίοι με το κονάκι τους στη θεματολογία του Μουσείου μας κοινοποιήθηκε αργότερα μαζί με ένα σχεδιάγραμμα του χώρου του Μουσείου που θα τοποθετηθεί το κονάκι. Το σχεδιάγραμμα το είχαμε δημοσιεύσει σε προηγούμενο φύλλο.
Σημειώνουμε ότι πέρα από την Αδελφότητα των εν Αθήναις Σαρακατσαναίων, από όσο γνωρίζουμε, η χώρα μας θα συμμετέχει στο Μουσείο με εκθέματα από το Μουσείο Μπενάκη, το Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο και το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο.
Πιστεύουμε ότι η δική μας συμμετοχή δεν είναι απλά ευκαιρία που έτυχε να μας δοθεί , αλλά αυτό ήρθε ως επακόλουθο μιας συνεπούς πορείας δράσης που από την ίδρυσή του και μέχρι τώρα ακολουθεί ο Σύλλογος.
Το στήσιμο του κονακιού
Τι σημαίνει το στήσιμο ενός κονακιού, σε μια ξένη χώρα;
Πού θα βρεθεί το άχυρο, αν είναι βρίζα, πού θα καλλιεργηθεί, πότε θα γίνει ο θερισμός της, πώς θα διατηρηθεί για περισσότερο από μισό χρόνο χωρίς να καταστραφεί αλλά και είναι εύχρηστη όταν θα στηθεί το κονάκι;
Πού θα βρεθούν τα ξύλα (λούρια) και με ποιες διαδικασίες θα κοπούν και θα διακινηθούν (άδειες υπηρεσιών, δασαρχεία και λοιπές υπηρεσίες); Πότε θα κοπούν για να είναι εύκαμπτα όταν θα χρησιμοποιηθούν; Από τι ξύλο πρέπει να είναι να μην εκτεθούμε σε ξένους ανθρώπους;
Πώς θα γίνει νόμιμα και με ασφάλεια η μεταφορά των αντικειμένων που θα εκτεθούν στο Μουσείο;
Χρειάσθηκαν πολλές ανθρωποώρες, σκέψεις, εποικοδομητικές διαφωνίες μεταξύ των μελών, κάποιες συμβουλές από ειδικούς να φτάσουμε τελικά να συγκεντρώσουμε την κατάλληλη εποχή τις πρώτες ύλες για την κατασκευή του κονακιού, έτσι ώστε να συσκευασθούν και να μεταφερθούν έγκαιρα στη Μασσαλία.
Ύστερα από αυτές τις σκέψεις αναζητήθηκε ο τόπος που καλλιεργείται η βρίζα και φτάσαμε στα Άνω Πεδινά Ζαγορίου όπου το 2012 έγινε χειρονακτικά ο θερισμός, συσκευάσθηκε κατάλληλα και μεταφέρθηκε στην Αθήνα όπου συντηρήθηκε κατάλληλα μέχρι τη μεταφορά στη Γαλλία .
Τα λεπτά καλάμια (σάλωμα) για το κάτω μέρος του κονακιού κόπηκαν στην περιοχή της Κωπαΐδας, και έτσι υπάρχει κατά κάποιο τρόπο πανελλήνια συμμετοχή στο κονάκι. Τα απαραίτητα ξύλα (λούρια) είναι από φράξο και κόπηκαν τον Γενάρη του 2013 για να είναι εύκαμπτα. Η κοπή και η διακίνησή τους έγινε ύστερα από σχετική άδεια του Δασαρχείου Ιωαννίνων.
Έγινε και απεστάλη στο Μουσείο το σχέδιο κατασκευής του κονακιού, ο κατάλογος με τα αντικείμενα που θα εκτεθούν στο εσωτερικό του, ο οποίος συνοδεύτηκε από σχετικές φωτογραφίες και συγκεντρώθηκαν από την πλευρά μας όλα τα αντικείμενα-εκθέματα.
Η αποστολή των υλικών κατασκευής και των εκθεμάτων έγινε στις αρχές Φεβρουαρίου 2013. Μαζί με αυτά στάλθηκαν και προκατασκευασμένα τμήματα του κονακιού για εξοικονόμηση χρόνου στην φάση της κυρίως κατασκευής (λισιά, κρεβάτια για τοποθέτηση αντικειμένων, σταυρός της κατσιούλας κ.λπ.)
Σημειώνουμε ότι για όλα τα αντικείμενα που διατέθηκαν υπεγράφη ασφαλιστήριο συμβόλαιο για περίπτωση απώλειας ή καταστροφής.
Τέλος ανταλλάχτηκαν από τον Διευθυντή του Μουσείου και τον Πρόεδρο της Αδελφότητας οι απαραίτητες επίσημες επιστολές και υπογράφηκε λεπτομερής σύμβαση που επισημοποίησε τη συνεργασία αυτή.
Το κονάκι στήθηκε από μέλη της Αδελφότητάς μας, γιατί αυτό κρίθηκε αναγκαίο από τους υπεύθυνους του Μουσείου, στο χρονικό διάστημα 11 έως 15 Μαρτίου 2013. Ο λόγος ήταν πώς όσο λεπτομερής και να είναι η περιγραφή της κατασκευής και όσο πλήρη να ήταν τα σχέδια, θα ήταν αδύνατο να κατασκευασθεί από άτομα που δεν έχουν κατασκευάσει ή δεν έχουν ξαναδεί κονάκι.
Μέσα από το αντιπροσωπευτικό φωτογραφικό υλικό που πλαισιώνει το άρθρο φαίνονται οι φάσεις στησίματος του κονακιού από την επιλογή των υλικών μέχρι την ολοκλήρωσή του.
Σημειώνουμε ορισμένα στοιχεία και ενέργειες κατά τη διάρκεια της κατασκευής που φανερώνουν και καταδεικνύουν το ενδιαφέρον της Διοίκησης και του προσωπικού του Μουσείου για το σαρακατσάνικο ορθό κονάκι:
● Ο Edouard, ως εκπρόσωπος του Οργανισμού Μουσείων της Γαλλίας και ο οποίος πρότεινε την κατασκευή, ήταν μαζί μας από την έναρξη μέχρι το τέλος των εργασιών βοηθώντας κι αυτός με τον τρόπο του στην επιτυχή ολοκλήρωση του εγχειρήματος. Μας αποκάλυψε μάλιστα τις δυσκολίες που συνάντησε και τα εμπόδια που ξεπέρασε μέχρι να πείσει τους υπεύθυνους για την κατασκευή του κονακιού.
● Ειδικός επαγγελματίας εικονολήπτης κινηματογραφούσε και την παραμικρή λεπτομέρεια κατασκευής. Υλικό από τη μαγνητοσκόπηση αυτή θα δοθεί στα Γαλλικά τηλεοπτικά κανάλια στα πλαίσια σύμβασης που υπογράφηκε με το Μουσείο για την προώθηση των θεμάτων τέχνης και πολιτισμού. Μετά το άνοιγμα του Μουσείου τα κανάλια της Γαλλικής τηλεόρασης θα προσφέρουν στους θεατές ειδικές τηλεοπτικές εκπομπές καθ’ όλο το έτος, και τηλεοπτικά περιοδικά αφιερωμένα στο άνοιγμα ενός εθνικού μουσείου στη Μασσαλία και στη Μεσόγειο, την ιστορία της, τις κοινωνίες, τους πολιτισμούς της και την κληρονομιά της.
● Ειδικοί επιστήμονες, Μουσειολόγοι, Αρχιτέκτονες κ.λπ επισκέπτονταν τακτικά το χώρο κατασκευής για να δουν πώς στήνεται ένα κονάκι, να βρουν ομοιότητες με άλλες θολωτές κατασκευές και να φωτογραφίσουν στιγμιότυπα από την εξέλιξη της κατασκευής.
● Κορυφαίες στιγμές του στησίματος όπως πχ η τοποθέτηση της κατσιούλας μας ζητήθηκε να αναβληθεί για λίγο για να είναι καλύτερη η μαγνητοσκόπησή τους.
● Ο Διευθυντής του Μουσείου, Bruno Suzzarelli, παρά το φόρτο εργασίας, για την έγκαιρη ολοκλήρωση των έργων του Μουσείου, ήρθε να παρακολουθήσει την πρόοδο των εργασιών κατασκευής.
● Στο Μουσείο θεωρούν το κονάκι που κατασκευάσθηκε ως το καλύτερο έκθεμά τους και θα το χρησιμοποιήσουν ως μέσο προβολής του. Για αυτό το λόγο είναι το πρώτο από τα θέματα της ενότητάς του που ολοκληρώθηκε.
Όσο για μας, σας διαβεβαιώνουμε ότι στήσαμε το κονάκι όχι μόνο παραδοσιακό, αλλά και με τον παραδοσιακό τρόπο κατασκευής (με φωνές, διαφωνίες πάντα με μέτρο, με τραγούδι, και φορώντας κάπου κάπου και παραδοσιακές φορεσιές μας και πίνοντας κάνα τσίπουρα στα κρυφά κλπ).
Θεωρούμε πολύ σημαντική τη συμμετοχή μας σε ένα Μουσείο που σίγουρα θα απευθύνεται σε ένα πολύ μεγάλο αριθμό ειδικών επιστημόνων, ερευνητών αλλά και απλών επισκεπτών από την Ευρώπη και όλον τον κόσμο.
Ως εκ τούτου σε ό,τι εξαρτάται από μας υποσχόμαστε να κάνουμε, στο διάστημα που το κονάκι θα παραμείνει στο Μουσείο, ό,τι περνάει από το τα χέρι μας για να είναι αξιοπρεπής η παρουσία μας, όπως ήταν και μέχρι τώρα, μιας και μέσα από αυτή τη δραστηριότητα εκπροσωπούμε όλους τους Σαρακατσαναίους.
Οφείλουμε επίσης να αναφέρουμε ότι δεν θα υπάρξει κανένα οικονομικό όφελος για την Αδελφότητα και σε όσους συμμετείχαν στην όλη διαδικασία της δραστηριότητος αυτής, σε ό,τι αφορά στην συλλογή του υλικού, στο στήσιμο και τον εξοπλισμό του κονακιού.
Καταβλήθηκαν μόνο από το Μουσείο τα έξοδα αγοράς, και μεταφοράς των υλικών κατασκευής καθώς και μέρος των εξόδων μετάβασης-επιστροφής και διαμονής όσων πήραν μέρος στην κατασκευή.
Για μας έφτανε η χαρά ότι συμβάλλαμε στην παρουσίαση ενός θέματος εκτός συνόρων που σκοπό έχει την προβολή των Σαρακατσαναίων, αλλά και γενικότερα της Ελλάδος, σήμερα που οι εξελίξεις και τα γεγονότα τρέχουν, αλλά και η παράδοση θα πρέπει να μη ξεχασθεί. Και σε σχέση με Αδελφότητα, μας αρκεί το ότι εμπλουτίσαμε το «βιογραφικό» της.
Τα εγκαίνια του Μουσείου
Στις 4 Ιουνίου 2013 εγκαινιάσθηκε το Μουσείο και από τις 7 Ιουνίου το Μουσείο είναι πλέον ανοικτό στους επισκέπτες. Τα εγκαίνια έγιναν από τον Πρόεδρο της Γαλλίας Φρανσουά Ολάντ ο οποίος ξεναγήθηκε στους χώρους του από τον Διευθυντή και τους επιστημονικούς υπεύθυνους του Μουσείου και θαύμασε τα εκθέματα. Η γιορτή των εγκαινίων καλύφθηκε εκτός από τα Γαλλικά τηλεοπτικά δίκτυα και από εκείνα που έχουν πανευρωπαϊκή εμβέλεια. Χαρακτηριστικό είναι το βίντεο που μεταδόθηκε από αρκετά κανάλια.
Το σαρακατσάνικο κονάκι εντυπωσιάζει στο χώρο του και στέκεται γιορτινά στολισμένο με την τάβλα στρωμένη, έτοιμο να καλοδεχτεί τους επισκέπτες. Στη δεξιά μεριά του, απ’ έξω, ο φλάμπουρας του γάμου συμβολίζει το πάντρεμα που γίνεται σε αυτό το χώρο των διαφόρων πολιτισμών της Μεσογείου. Παραπέρα από το κονάκι ένα ξύλινο μαγκανοπήγαδο από την όαση Φαγιούμ της Αιγύπτου. Παραδίπλα ένα ξύλινο κάρο από τη Σικελία της Ιταλίας και σε μια άλλη γωνιά μια σχεδία με τα πανιά της ανοικτά από τη Βαλένθια της Ισπανίας. Η εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ στο δισέλιδο αφιέρωμά της 6ηςΙουνίου με τίτλο «Όλη η Μεσόγειος σε ένα Μουσείο» αναφέρει χαρακτηριστικά στη λεζάντα της παρατιθέμενης με το κονάκι φωτογραφίας « Ένας αμφορέας, ένα κάρο και στο βάθος το σαρακατσάνικο αχυρένιο κονάκι συνομιλούν στην έκθεση πινακοθήκη της Μεσογείου».
Παράλληλα το κονάκι με την ομορφιά του και τη συμμετρία του στέκεται ισάξια απέναντι σε έργα τέχνης που μαζί με τα χρηστικά εργαλεία της αγροτικής και κτηνοτροφικής ζωής τοποθετήθηκαν στο χώρο.
Η Αδελφότητά μας όπως ήταν αναμενόμενο προσκλήθηκε στη γιορτή των εγκαινίων του Μουσείου και παραβρέθηκε με τετραμελή αντιπροσωπία. Η αποστολή συναντήθηκε την επόμενη ημέρα των εγκαινίων με τον Διευθυντή του Μουσείου κ Bruno Suzzarelli και τον Eduard de Labrie ο οποίος εργάζεται πλέον στο Μουσείο και συζήτησαν τη δυνατότητα παραπέρα συνεργασίας με την Αδελφότητα και την οργάνωση μιας σχετικής εκδήλωσης για τους Σαρακατσαναίους. Από το Διευθυντή του Μουσείου εκφράστηκαν για μια ακόμα φορά ευχαριστίες για το στήσιμο του κονακιού από την Αδελφότητα και υποσχέθηκαν ότι αφού αντιμετωπισθούν τα οποία προβλήματα προκύψουν από το ξεκίνημα της λειτουργίας του Μουσείου θα καταρτίσουν το πρόγραμμα των εκδηλώσεων που θα ακολουθήσουν. Στη συνάντηση παραβρέθηκε και εκπρόσωπος της Ελληνικής Κοινότητας Μασσαλίας ώστε να υπάρχει ελληνικός σύνδεσμος μεταξύ Μουσείου και Αδελφότητας.Στο χρόνο που η αποστολή παρέμεινε στο χώρο που στήθηκε το κονάκι με ευκολία διαπίστωσε το ξεχωριστό ενδιαφέρον των επισκεπτών της ημέρας εκείνης για το κονάκι σε σύγκριση με τα άλλα εκθέματα.
Η συνέχεια
Παρατίθενται ορισμένες ενέργειες στις οποίες έχουμε ήδη προβεί ύστερα από το στήσιμο του κονακιού καθώς και σκέψεις για κάποιες άλλες που θα δρομολογηθούν:
● Έκδοση και διανομή σχετικού δελτίου τύπου και ενημέρωση της Πολιτικής ηγεσίας του Υπουργείου Πολιτισμού.
● Ενημέρωση για το στήσιμο του κονακιού του ελληνισμού της περιοχής που ξεπερνάει τους 10 000 καθώς επίσης και των κοντινών Φιλελληνικών Συλλόγων. Κατά την πρώτη ημέρα μετάβασης της αποστολής έγινε επίσκεψη στο Γραφείο της Ελληνικής Κοινότητας Μασσαλίας όπου και μας με χαρά μας ανέμεναν παραθέτοντας και μια μικρή δεξίωση.
● Ενημέρωση των ελληνικών αρχών της Μασσαλίας. Έγινε συνάντηση με το εκτελούντα χρέη Γενικού Προξένου με σκοπό την αποτελεσματικότερη διάδοση της δραστηριότητας αυτής και την ανταλλαγή απόψεων και ιδεών για την παραπέρα αξιοποίησή της.
● Δημιουργία σε συνεργασία με το Μουσείο σχετικού ενημερωτικού υλικού
● Εξέταση δυνατότητας οργάνωσης εκδήλωσης ειδικά αφιερωμένης στους Σαρακατσαναίους στο χώρο του Μουσείου. Το Μουσείο όπου στήθηκε το κονάκι, όπως και όλα τα σύγχρονα Μουσεία δεν θα είναι ένας νεκρός χώρος, αλλά προγραμματίζονται συνέδρια, εκδηλώσεις και δραστηριότητες για τη διάδοση της θεματολογίας του. Μέσα από αυτές τις δραστηριότητες, πέρα από τα εκθέματα και το ενημερωτικό υλικό που θα υπάρχει, πιστεύουμε να γίνουν ευρύτερα γνωστοί οι Σαρακατσαναίοι.
Και αυτό γιατί είναι βέβαιο ότι μέχρι τώρα μόνο οι ειδικοί επιστήμονες του εξωτερικού (λαογράφοι, γλωσσολόγοι, κοινωνιολόγοι) γνωρίζουν τους Σαρακατσαναίους μέσα από την εξειδικευμένη ξενόγλωσση βιβλιογραφία (Χεγκ, Κάμπελ, Λη Φέρμορ, Καβαδίας).
Πρέπει, και εφόσον υπάρχει δυνατότητα, να ανταλλάσσονται εμπειρίες όχι μόνο μεταξύ των Συλλόγων Σαρακατσαναίων αλλά και με άλλες χώρες που υπήρχε μετακινούμενη (όχι νομαδική) κτηνοτροφία. Σημειώνεται ότι στην περιοχή της Μασσαλίας γίνεται πεζοπόρα μετακίνηση κοπαδιών προβάτων μέσα από πόλεις με ταυτόχρονη οργάνωση φολκλορικών εκδηλώσεων στο πέρασμά τους. Σκοπός των εκδηλώσεων αυτών είναι προφανώς η ευαισθητοποίηση των νέων σε θέματα παράδοσης.
● Εξέταση δυνατότητας δημιουργίας παρόμοιου κονακιού- έκθεσης και σε άλλο αντίστοιχο Μουσείο στο εξωτερικό ή στην Ελλάδα.
Συμπερασματικά το στήσιμο του ορθού κονακιού σε ένα Μουσείο της εμβέλειας του Μουσείο Ευρωπαϊκού και Μεσογειακού Πολιτισμού στη Μασσαλία καθιέρωσε και κατοχύρωσε το ορθό κονάκι ως στοιχείο του σαρακατσάνικου πολιτισμού και του τρόπου ζωής των νομάδων προγόνων μας.
Πηγή: Αδελφότης των Εν Αθήναις Σαρακατσαναίων Ηπείρου
