Αθανάσιος Καρυώτης Υπεύθυνος Ηλεκ. Εφ. ΗΧΩ των Σαρακατσαναίων

Η Μεγάλη Σαρακοστή είναι χριστιανική χρονική περίοδος νηστείας. Είναι η αρχαιότερη από τις μεγάλες νηστείες της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Καθιερώθηκε τον 4ο αιώνα μ.Χ.  Αρχικά διαρκούσε έξι εβδομάδες ενώ αργότερα προστέθηκε και η έβδομη εβδομάδα. Ονομάζεται "Σαρακοστή" γιατί περιλαμβάνει σαράντα ημέρες νηστείας,

Είναι ή μεγαλύτερη και ή πιο αυστηρή πε­ρίοδος νηστείας.     Σύμφω­να με τους Κανόνες της Εκκλησίας μας επιβάλ­λεται να νηστεύουμε από λάδι και κρασί όλες τις ήμερες, πλην Σαββάτου και Κυριακής. Απαγορεύονται κρέας, ψάρι, γαλακτοκομικά.

Μόνο τα Σάββατα και τις Κυριακές επιτρέπονται το λάδι και το κρασί, εκτός φυσικά από το Μεγάλο Σάββατο Αν ορισμένοι τώρα τρώνε λάδι και άλλες ημέρες (Δευτέρα, Τρίτη, Πέμπτη), αυτό θα πρέπει να γίνεται μό­νο για λόγους αδυναμίας («δι'άσθένειαν σωματικήν») και ύστερα από έγκριση του Πνευματι­κού τους.

"Μεγάλη" Σαρακοστή ονομάζεται όχι για τη μεγάλη διάρκειά της αλλά για τη σημασία της που γίνεται σε ανάμνηση των Παθών του Χριστού. Αποτελεί την προετοιμασία των πιστών για τη γιορτή της Ανάστασης του Χριστού. Στη πραγματικότητα μαζί με την εβδομάδα των Αγίων Παθών είναι πεντηκονθήμεροι περίοδος.

Οι Σαρακατσάνοι συνήθως είναι άνθρωποι βαθιά θρησκευόμενοι, δεν λείπουν όμως κι αυτοί που θεωρούν ότι είναι μία καλή ευκαιρία για να κάνουν μία διατροφή-αποτοξίνωση. Η νηστεία της Μεγάλης Σαρακοστής ξεκινά την Καθαρή Δευτέρα και ολοκληρώνεται το Μεγάλο Σάββατο.

Για την περίοδο πριν το Πάσχα οι Σαρακατσαναίοι νήστευαν για 40 ημέρες (Σαρακοστή) όλοι τους και μάλιστα αυτή την νηστεία την χρησιμοποιούσαν και σαν μέσο άσκησης , σαν μέσο που έδειχνε την δύναμη του χαρακτήρα τους . Χαρακτηριστικά πριν το Πάσχα για 3 ολόκληρες μέρες κρατούσαν το ''τρίμερο '' . Σε αυτές τις 3 μέρες δεν έτρωγαν και δεν έπιναν τίποτα . Ήταν η ποιο αυστηρή νηστεία , βέβαια αυτή η 3ήμερη νηστεία είναι γνωστή και σε άλλες περιοχές της χώρας μας και οι πιστοί με αυτών των τρόπο εκδήλωναν την αφοσίωση τους και την πίστη τους . Στους Σαρακατσάνους όμως έχουμε και κάτι περισσότερο , για να δείξουν οι άντρες Σαρακατσάνοι τη δύναμη της πίστης τους σε αυτές της μέρες που δεν έτρωγαν και δεν έπιναν τίποτα παρόλα αυτά γέμιζαν τους τροβάδες τους με Τυρί , Ψωμί , Χαλβά κι Ελιές και γέμιζαν την Φτσέλα με νερό . Τον τρουβά των έσερναν όλοι μέρα μαζί τους , κάθε φορά μονολογούσαν κι έλεγαν : κι Νερό κι Ψωμί κι Τυρί έχου στουν τρουβά αλλά δεν τρώω να μη γεν τ΄ διάολου του κεφ .
Το περιστατικό αυτό πέρα από την πίστη των Σαρακατσαναίων δείχνει και τον δυνατό τους χαρακτήρα , βλέπουμε ότι ενώ νήστευαν απ' όλα για 3 μέρες παρόλα αυτά έπαιρναν μαζί τους και νερό και φαγώσιμα για να έχουν δίπλα τους όλοι μέρα και των πειρασμό . Μόνον έτσι έλεγαν οι παλαιότεροι ότι ‘’ πιάνονταν η νηστεία ‘’ , ενώ αν δεν είχαν μαζί τους Νερό και Φαγώσιμα τότε ‘’ δεν πιάνονταν η νηστεία ‘’ Με αυτών των τρόπο έδειχναν ότι με την θέληση νήστευαν και όχι από την ανάγκη.

Μετά από ένα δύσκολο και κατανυκτικό ντρίμερο, οι Σαρακατσαναίοι πήγαιναν το βράδυ της Ανάστασης στις κοντινές εκκλησίες για να μεταλάβουν. Οι τσοπαναραίοι συνήθως πήγαιναν το Μ. Σάββατο το πρωί, στην θέση τους στα κοπάδια πήγαιναν οι κηχαιάδες και έτσι είχαν χρόνο να πάν στην εκκλησία για να κοινωνήσουν.