flag vizantioflag hellas

Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.   twitter   facebook  

«ΚΟΥΡΟΣ» ΤΟ ΚΟΥΡΕΜΑ ΤΩΝ ΓΙΔΟΠΡΟΒΑΤΩΝ. ΤΟ ΘΕΜΑ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ

athanasios kariotis new

Του Καρυώτη Αθανάσιου
Υπεύθυνος Ηλεκ. ΗΧΩ

 

Για να θυμούνται οι ''παλιοί'' να μαθαίνουν οι ''νέοι''.

Ο «κούρος», δηλαδή το κούρεμα των προβάτων αποτελεί μία δύσκολη εργασία για τους Σαρακατσάνους. Αναμφίβολα απαιτείται γνώση της συγκεκριμένης τακτικής, το κούρεμα τον Γιδοπροβάτων γινόταν σε δύο φάσης.

Η πρώτη φάση γινόταν την άνοιξη τέλη Μαρτίου ή αρχές Απριλίου, γίνεται το κωλοκούρισμα, «κουλουκρίζουν» τα πρόβατα, δηλαδή κουρεύουν τους μηρούς, την ουρά, και την κοιλιά, είναι η εποχή που τα πρόβατα «τσιρλόνται»,  επειδή τρώνε χλωρά χόρτα. Σκοπό έχει να απαλλάξει τα πρόβατα από τις ακαθαρσίες που κολλούσαν στο τριχωτό της κοιλιάς, και να μη λερώνονταν τα μαλλιά των προβάτων από την κοπριά τους.

Δεύτερη φάση ο ολικός κούρος γίνονταν λίγο πριν φύγουν για τα βουνά, έπρεπε να κάτσουν λίγες μέρες να μαλλιάσουν τα πρόβατα διότι ή άνοιξη στα βουνά είναι ιδιαίτερα βροχερή και κρύα, και τα πρόβατα αν δεν ήταν μαλλιασμένα, θα έκοβαν το γάλα..

Το ολικό κούρεμα γίνεται για να «ξαλαφρώσουν» τα ζώα και να μην υποφέρουν από την καλοκαιρινή ζέστη. 
Η ημέρα του κούρου ορίζονταν εγκαίρως από τον κεχαγιά και κοινοποιούνταν νωρίς ώστε την ημέρα εκείνη να υπάρχουν αρκετοί κουρευτάδες . Από μέρες πριν κάνουν ετοιμασίες τα ψαλίδια («προβατοψάλιδα»), που το τρόχισμά τους γίνεται με μαλακό ακόνι. Έχει γίνει γνωστό ποιές μέρες θα κουρέψει καθένας και η βοήθεια από άλλους τσοπάνηδες είναι δεδομένη, αφού και οι ίδιοι υπολογίζουν στη δική του.

Το κούρεμα είναι μια διαδικασία δύσκολη, αφού χρειάζονται πολλά χέρια με τεχνική, ενώ τα πρόβατα πολλές φορές είναι δύστροπα.

Η «δουλειά» αρχίζει πολύ πρωί, ώστε το μεσημέρι που η ζέστη είναι αφόρητη, να έχουν τελειώσει, και πριν πιάσουν το ψαλίδι γυρίζουν κατά την ανατολή και κάνουν το σταυρό τους. Κουρεύουν πρώτα οι μεγαλύτεροι που ξέρουν καλύτερα και οι νεότεροι βλέπουν για να μαθαίνουν και ακολουθούν.

Από την αρχή μέχρι το τέλος του κούρου τα αστεία και τα πειράγματα έχουν και αυτά την τιμητική τους και η ώρα περνάει πολύ ευχάριστα. Ο Μικροτραυματισμός ζώου από τα κοφτερά ψαλίδια, αντιμετωπίζεται με… στάχτη, που πρέπει να είναι έτοιμη πριν ακόμα ξεκινήσουν.

Τα πρόβατα τα έβαζαν σε ένα είδος στρούγκας ανοικτό από μία μόνο μεριά όπου παρατάσσονταν οι κουρευτάδες και άρχιζε η δουλειά αμέσως μετά το άρμεγμα.

Και επειδή συνήθως στα τσελιγκάτα ήταν περισσότερα από ένα, τα κοπάδια το δεύτερο κοπάδι ήταν κάπου εκεί κοντά, ώστε μόλις τελειώσουν με το πρώτο, να βάλλουν στο μαντρί το δεύτερο. Η όλη εργασία έπρεπε να τελειώσει μέχρι το μεσημέρι για να μην τους πιάσει η μεγάλη ζέστη,

Κατά την διάρκεια του κούρου μεγάλο ρόλο έπαιζε   και η παρουσία τον γυναικών. Οι γυναίκες, μόλις ένας κουρευτής τελείωνε με το κούρεμα μιας προβατίνας, αμέσως έτρεχε η αντίστοιχη γυναίκα να παραλάβει το Μαλί το μάζευε το έκανε (μποκάρι) , για να το μεταφέρει στην μεριά της, ενώ συγχρόνως διάλεγε και τα καλύτερα κομμάτια για τις ανάγκες της οικογένειάς της.. Παλιότερα, όσοι κουρευτάδες δεν είχαν δικά τους αιγοπρόβατα πήγαιναν σε διάφορα κουρέματα και σαν ανταμοιβή εκτός από το φαγοπότι, έπαιρναν και ένα «μποκάρι», δηλαδή τα μαλλιά ενός προβάτου από κάθε νοικοκύρη. Με τη συγκέντρωση «μποκαριών» από πολλά κουρέματα εξασφάλιζαν το μαλλί για την κατασκευή των διαφόρων ενδυμάτων και υφαντών που χρειαζότανε για τις ανάγκες της οικογένεια.

Αρχικά το μαλλί μαζεύεται τυλίγεται, και οι Σαρακατσάνες το μεταφέρουν στο ρέμα όπου εκεί υπάρχει το καζάνι έτυμο στη φωτιά. Αφού το «ζεμάταγαν» για να φύγει ο πίνος, το έπλεναν με κρύο νερό και το άπλωναν για να στεγνώσει καλά.
Είναι αρκετά συνηθισμένο, και κάπως αστείο, μετά το κούρεμα να μην γνωρίζουν οι νοικοκυραίοι τα «πράματά» τους, τις πρώτες μέρες! Ακόμα πιο αστείο, όταν δεν γνωρίζονται τα ζώα μεταξύ τους κι ενώ μέχρι εκείνη τη στιγμή τα βλέπεις να κοιμούνται μαζί, μετά το κούρεμα χτυπιούνται, και τα νεότερα να νοιώθουν πραγματικά πολύ ανάλαφρα, απαλλαγμένα από το πυκνό και μεγάλο τρίχωμα, και να τρέχουν και να χοροπηδούν με μεγάλη άνεση.

Αμέσως μόλις τελειώσουν τη δουλειά τους, πλένουν με νερό τα ψαλίδια και πιστεύουν πως το νερό αυτό έχει θαυματουργικές ιδιότητες, όπως ο αγιασμός, γι αυτό και αγιάζουν το κοπάδι, για να μην το «πιάνει το μάτι». Το κέφι «συμπληρώνουν» και ντουφεκιές στον αέρα, που έχουν όμως κι αυτές μια βαθύτερη σημασία: να «τρομάξουν» τα ξωτικά, πού πιστεύουν πως πολλές αρρώστιες στα ζωντανά οφείλονται σ’ αυτά.
Το κούρεμα των προβάτων είναι μια μεγάλη γιορτή άρρηκτα δεμένη με τον κτηνοτροφικό τρόπο ζωής. Είναι, όπως λέγεται, η «γιορτή των προβάτων».
Είναι μια από τις εντυπωσιακές γιορτές που λαβαίνει χώρα κάθε χρόνο, στα πλαίσια της οποίας κάθε κτηνοτρόφος προσκαλεί φίλους και συγγενείς να τον βοηθήσουν στο δύσκολο αυτό έργο και μετά τους κερνά και ακολουθεί τρικούβερτο γλέντι και φαγοπότι και το γιορτάζουν για τα καλά, δίπλα στον τόπο του κουρέματος έκαιγε φωτιά στην οποία ψήνονταν διάφορα σφαχτά για το φαγοπότι που θα στήνονταν αμέσως μετά, εξ άλλου η αμοιβή των κουρευτάδων ήταν το φαγοπότι, αιδώ πρέπει να πούμε ότι στον κούρο ίσχυε απόλυτα η αρχή της αλληλεγγύης.

Η νοικοκυρά από την προηγούμενη μέρα είχε ζυμώσει το ψωμί και αναλάμβανε το φαγητό και το μεσημέρι που τελείωνε η δουλειά, ήταν πραγματικά μία γιορτή. !

to-kourema-twn-gidoprovatwn-ph01.jpgto-kourema-twn-gidoprovatwn-ph02.jpgto-kourema-twn-gidoprovatwn-ph03.jpgto-kourema-twn-gidoprovatwn-ph04.jpg